EKLAMPSIA NE SHTATZANI:

Eklampsia është një ndërlikim shumë i rrezikshëm i shtatzënisë, pasojë e pre-eklampsisë (gjendje e karakterizuar nga presioni i lartë i gjakut dhe/ose humbja e proteinave në urinë).

Eklampsia përkufizohet si fillimi i ri i krizave te një grua me pre-eklampsi; episodet mund të ndodhin nga para lindjes (por zakonisht nga java e 20-të e ne vazhdim) deri në 6 javë pas lindjes.

Megjithëse shumica e grave shërohen plotësisht, një pakicë e vogël zhvillon dëmtime të përhershme të trurit.

Terapia konsiston në dhënien e sulfatit të magnezit, i cili lejon përgjysmimin e rrezikut të eklampsisë dhe mbi të gjitha reduktimin e rrezikut të përfundimit fatal. Por vetem me keshillen e mjekut i cili ndjek shtatezanine tuaj.

SHKAQET:

Pre-eklampsia dhe eklampsia përfaqësojnë një nga katër kategoritë e çrregullimeve të shtatzënisë të lidhura me presionin e lartë të gjakut, së bashku me:

• hipertensioni kronik,
• hipertensioni gestacional,
• pre-eklampsia e mbivendosur mbi hipertensionin kronik

Shkaku kryesor i zhvillimit të eklampsisë nuk është identifikuar ende, pavarësisht progresit të bërë në kuptimin e pre-eklampsisë;

Përshkueshmëria e tepërt e barrierës gjak-tru (e cila normalisht mbron trurin) mendohet se ndodh kur zhvillohet pre-eklampsia, duke rezultuar në dëmtim të rrjedhjes cerebrale të gjakut.

Çrregullimet hipertensive në përgjithësi, duke përfshirë pre-eklampsinë dhe eklampsinë, prekin deri në 10% të të gjitha shtatzënive në mbarë botën dhe janë përgjegjëse për një pjesë të madhe të vdekjeve të nënave (10% në Shtetet e Bashkuara).

Frekuenca e zhvillimit të sëmundjes është rritur gjatë dy dekadave të fundit dhe faktorët më të rëndësishëm të rrezikut janë:

• mosha e nënës mbi 40 vjeç,
• Etnia afrikano-amerikane,
• historia e me pareshme e pre-eklampsisë,
• shtatzënia me binjake,
• obeziteti,
• Presioni i lartë i gjakut para shtatzënisë,
• diabeti (pregestacional),
• sëmundje të veshkave,
• sindroma e antitrupave antifosfolipide,
• trombofilia,
• lupus,
• fertilizimi in vitro (IVF/ICSI).

SIMPTOMAT:

Eklampsia është e lidhur ngushtë me diagnozën e pre-eklampsisë dhe mund të ndodhë para lindjes, gjatë lindjes dhe deri në 6 javë pas lindjes.

Gratë me eklampsi në përgjithësi paraqiten pas javës së 20-të të shtatzënisë, ku shumica e rasteve ndodhin pas javës së 28-të; Simptoma karakteristike është kriza (kriza e përgjithësuar toniko-klonike), e cila në përgjithësi zgjat nga 60 deri në 90 sekonda.

Diabeti në shtatëzani: shkaqet dhe trajtimet: – Farmaceutika AL

Kriza mund të paraprihet nga simptoma paralajmëruese si p.sh

• dhimbje koke,
• ndryshimet e shikimit,
• dhimbje barku
• dhe rritje të presionit të gjakut.

Çfarë është kriza toniko-klonike?

Krizat toniko-klonike janë forma më e rëndë e krizave epileptike dhe karakterizohen nga një fazë e kontraktimeve intensive të pavullnetshme që përfshijnë të gjithë trupin, me konvulsione të dhunshme të ndjekura nga një fazë zgjidhjeje me frymëmarrje të zhurmshme dhe shpesh rrjedhje të urinës:

Në fazën tonike gruaja shtatzënë bëhet pa ndjenja dhe të gjithë muskujt ngurtësohen papritur.

Në fazën klonike, muskujt fillojnë të tkurren dhe relaksohen me shpejtësi dhe në mënyrë alternative, duke shkaktuar kriza. Sytë devijojnë lart dhe gjuha mund të bllokohet. Mund të ndodhë mosmbajtje urinare.

Pacienti nuk mban mend asgje për krizat, por pas zgjimit mund të ankohet për një ndjenjë të theksuar konfuzioni.

HIPERTENSIONI NE SHTATEZANI: CFARE TE BENI? (farmaceutika.org)

KOMPLIKIMET:

Eklampsia është përgjegjëse për komplikime të shumta dhe të frikshme, duke përfshirë:

• dështimi i frymëmarrjes në formën e sindromës së shqetësimit respirator akut,
• edemë pulmonare,
• dështimi i veshkave,
• dështimi i mëlçisë,
• sindromi i encefalopatisë reversibile të pasme (PRES), një gjendje neurologjike e manifestuar nga

• dhimbje koke,
• konvulsione,
• ndryshimet e gjendjes mendore,
• verbëri kortikale dhe shqetësime të tjera vizuale.

Pacientët me pre-eklampsi dhe eklampsi gjithashtu kanë një rrezik të shtuar të zhvillimit të sëmundjeve kardiovaskulare më vonë në jetë.

DIAGNOZA:

Diagnoza e pre-eklampsisë përqendrohet kryesisht në presionin e gjakut, të cilin pacienti e zhvillon fillimisht pas javës së 20-të të shtatzënisë (mbi 140/90 mmHg). Përveç kësaj, për qëllime të diagnozës, duhet të jetë i pranishëm të paktën një nga gjetjet e mëposhtme:

• proteina në urinë (e testuar me urinalizë),
• mosfunksionim i veshkave (vlerësuar për shembull nga testet e gjakut eGFR),
• mosfunksionimi i mëlçisë (i vlerësuar për shembull nga matja e transaminazave),
• simptomat neurologjike (të vlerësuara nga ekzaminimi neurologjik),
• edemë pulmonare (e vlerësuar me radiografi),
• mungesa e trombociteve (vlerësuar nga numërimi i plotë i gjakut).

TRAJTIMI:

Konvulsionet janë një urgjencë mjekësore dhe kërkojnë trajtim të menjëhershëm për të parandaluar komplikimet kërcënuese për jetën si tek nëna ashtu edhe tek fetusi; gjatë krizës pacienti duhet të pozicionohet në anën e majtë, duke siguruar gjithashtu një rrugë ajrore të lire.

Medikamenti i zgjedhjes së parë në këto raste është sulfati i magnezit, i cili duhet vazhduar të paktën 24 orë pas krizës së fundit të pacientit; Fatkeqësisht është një medikament delikat, i cili nëse doza eshte e larte mund të shkaktojë toksicitet dhe paralizë respiratore, depresion të sistemit nervor qendror dhe arrest kardiak. (vetem me keshillen e mjekut)

Molekulat alternative janë diazepami dhe fenitoina, ndërsa benzodiazepinat dhe barbituratet përdoren për krizat refraktare që nuk i përgjigjen magnezit.

Levetiracetam dhe acidi valproik janë alternativa të dobishme në rastet e pacientëve me myasthenia gravis me eklampsi, pasi magnezi dhe fenitoina do të shkaktonin një rritje të tepruar të dobësisë së muskujve, gjë që mund të rezultojë në një krizë miastenike.

Pacienti mund të kërkojë intubim pas një ataku për shkak të një niveli të reduktuar të vetëdijes dhe, në këto raste, menaxhimi i presionit të gjakut është i një rëndësie të veçantë, sepse laringoskopia shkakton një përgjigje hipertensionale të aftë për të nxitur hemorragji intrakraniale.

Endometrioza, C’fare eshte?Kujdesi: – Farmaceutika AL

Gratë me pre-eklampsi të rëndë të moshës gestacionale më shumë se 34 javë (ose të paqëndrueshme nga ana e nënës ose fetusit) duhet të lindin sa më shpejt të jetë e mundur.

Kortizoni mund të administrohet në rastin e një moshe më të ulët, për të favorizuar maturimin e mushkërive të fetusit.

Kontrolli i kujdesshëm i presionit të gjakut mbetet thelbësor edhe pas lindjes, sepse rreziku i eklampsisë është veçanërisht i lartë gjatë 48 orëve pas lindjes; Presioni i gjakut sistolik duhet të mbahet nën 150 mmHg dhe presioni diastolik i gjakut nën 100 mmHg.

BURIMET: Eklampsia – Mackenzie Magley; Melissa R. Hinson.

Ekografia morfologjike: kur, si dhe pse bëhet? (farmaceutika.org)

Testi i shtatzënisë: si dhe kur ta bëjmë atë? (farmaceutika.org)