Në vendin tone kolla është shkaku i tretë që e çon pacientin të konsultohet me një mjek edhe pse në 85% të rasteve shkaktohet nga ftohja e zakonshme. Le të zbulojmë së bashku cilat janë llojet kryesore dhe mjetet shëruese për ta qetësuar atë.
Cfare eshte kolla?
Eshtë një refleks natyral, siç është teshtitja ose gëlltitja, dhe është përgjigja e trupit ndaj acarimit të traktit respirator. Trupi ynë kryen veprime të ndryshme në mënyrë autonome. Njëra nga këto është frymëmarrja, një proces mekanik që shkon paralelisht me nevojën për oksigjen. Ky veprim është vazhdimisht i ekspozuar ndaj ndotësve, tymit, gëlltitjeve aksidentale dhe sëmundjeve të sistemit të frymëmarrjes. Si refleks, kollitja përfaqëson një simptomë me të cilën trupi mbron rrugët e frymëmarrjes, duke dëbuar mukusin dhe materialin tjetër të huaj nën derdhjen e dhunshme të ajrit përmes glotisit. Të gjithëve na ka ndodhur të pimë shpejt, dhe kur një sasi e vogël lëngu depërton në gyp, fillon një kollë. Kjo ndodh sepse pema e frymëmarrjes është vendi nga i cili stimulimi (si mekanik ashtu edhe kimik) zakonisht shkakton kollë refleks në nivelin e laringut dhe pemës trake-bronkiale. Kollitja, e cila shpesh është një simptomë e patologjive virale, është një nga mjetet kryesore për përhapjen e baktereve dhe viruseve të cilat, në kushte ideale, mund të qëndrojnë aktive në sipërfaqet e kontaktit deri në tre orë.
- KOLLA E THATE:
Kolla e thatë, ose joproduktive, përcaktohet si e tillë sepse nuk shoqërohet me gëlbazë. Mund të ketë natyrë alergjike ose për shkak të një ftohjeje, formës më të shpeshtë virale të sëmundjeve të dimrit, ose acarimeve të fytit. Nëse nuk ka pështymë, është një simptomë e acarimit nga bakteret, agjentët virale, klori, myku, tymi i cigareve, smogu dhe pluhuri, alergenët dhe trupat e huaj. Mund të shkaktohet edhe nga ushqime veçanërisht pikante. Mund të duket si një kollë e “keqe” sepse nuk dëbon asgjë por është e dobishme si simptomë e sëmundjeve virale. Ky mekanizëm, për shembull, është tipik i kollës së mirë. Kolla e thatë mund të shkaktohet gjithashtu si një reagim fiziologjik ndaj faktorëve të tjerë: Frenuesit e ACE Disa barna që përdoren për të kontrolluar hipertensionin, te cilat bëjnë pjesë në grupin e ACE frenuesve. Për shkak të strukturës së tyre molekulare, tek njerëzit e predispozuar, ata shkaktojnë kollë si efekti anësor më i dukshëm dhe i bezdisshëm, pavarësisht se nuk kanë asnjë veprim në pemën e frymëmarrjes. Refluksi gastro-ezofageal: Stimuj të tjerë të kollitjes mund të fillojnë nga ezofagu kur ka një situatë zbatice. Në fakt, studimet tregojnë se refluksi gastroezofageal është përgjegjës për 10-21% të rasteve të kollës së thatë. Ndonjëherë mund të jetë simptoma e vetme e këtij problemi edhe nëse shpesh ka një ndjesi të acidit në ezofag, regurgitim, hidhërim ose aciditet në gojë.
2. KOLLA ME SEKRECIONE:
Ndryshe nga kolla e thatë, një kollë me sekrecione bën që kordat e zërit të dridhen dhe sekrecionet (gëlbaza) të pranishme në traktin bronkial të lëvizin. Gjithashtu në këtë rast, kollitja shërben për të dëbuar si mukusin pas e hundës që zbret në fyt ashtu edhe mukusin që formohet në bronke. Kolla, pra, e sjell mukusin në nivelin e glotisit me qëllim që t’a bëjë ate të gëlltitet për të përfituar nga veprimi baktervrasës i acidit të pranishëm në stomak. Gëlbaza shpesh është simptoma e një infeksioni bakterial të sistemit të frymëmarrjes të tilla si bronkit ose sinusit. Viruset e zakonshme të gripit dhe të ftohtit gjithashtu mund të zhvillohen në ndërlikime që nxisin sekretimin e tepërt të mukusit. Sidoqoftë, ajo mund të gjendet edhe në kushte të tjera të tilla si në pirjen e duhanit kronik, për shembull -Kollitja tek fëmijët dhe të moshuarit-
Cfare te bejme?
Terapia e kollës përfshin heqjen e shkakut, siç është kontrolli i refluksit gastro-ezofageal, shkarkimi retro-nazal dhe eliminimi i pirjes së duhanit. Siç e kemi thënë tashmë, kolla në përgjithësi shoqërohet me ftohje dhe mund të kujdesemi për të me këshillat dhe kujdesin e duhur.
Keshilla e Farmaceutika.org per lehtesimin e kolles:
Ndër mjetet shëruese natyrore jane shurupet që përmbajnë agjentë fitoterapeutikë të tillë si Grindelia i shoqëruar me Plantain, Drosera, Altea dhe Propolis, përbërës natyralë me një veprim lëngëzues, zbutës dhe anti-inflamator, janë të efektshëm. Ato gjenden në Farmacci si për të rriturit ashtu edhe për fëmijët.
Të rriturit mund të përdorin çajra bimorë me gjelle dafine dhe Xhenxhefil, të ëmbëlsuar me mjaltë dhe të bëjnë avuj me eukalipt ose vajra esencialë nenexhiku pa abuzuar kurrë me to. Nëse kollitja është shkaktuar nga ngjirja e zërit, ne përdorim tableta ose spray për fytin me baze në Helichrysum, Erisimo, Aloe dhe Propolis, të dobishme për tu pasur pranë kur duhet të ndaleni në ambiente të mbyllura dhe të mbushura me njerëz.
Shmangni mjedise veçanërisht të thata (mund të përdorni lagështues, sidomos aty ku flini). Nëse keni një kollë me sekrecione ( gëlbaze) flini në bark.
Kujdes nga…
Qumështi dhe mjalti kanë qenë gjithmonë zbutës të mirë. Në fëmijët nën moshën një vjeç, mjalti nuk duhet të administrohet për shkak të rrezikut të botulizmit të foshnjave dhe nuk rekomandohen produkte me veprim qetësues të kollës. Preferohet me shume përdorimi i shurupeve zbutes sesa mukolitikëve. Nëse kollitja vazhdon vazhdimisht pa shenja përmirësimi, vizitoni mjekun tuaj për një vlerësim të simptomave.