Me rritjen e moshës, humbja e kujtesës dhe vështirësitë njohëse mund të bëhen të shpeshta. Të mësosh të njohësh shenjat e para sa më herët të jetë e mundur kur këto forma të demencës (mos ki frikë të përdorësh këtë term!) paraqiten tek ju ose nje i afermi juaj.
Humbja patologjike e kujtesës dhe format e tjera të demences janë shumë të rralla nën moshën 65 vjeç. Mbi këtë moshë, njerëzit e prekur variojnë nga 4 në 6% të popullsisë, por kjo përqindje rritet me moshën.
Ne flasim për demence kur, përveç “përkeqësimit” të kujtesës, personi i prekur ka disa vështirësi edhe në fusha të tjera. Forma më e njohur e demences me humbjen e kujtesës është sigurisht sëmundja e Alzheimerit.
Një diagnozë e hershme mund të sjellë ndryshim për personin e sëmurë dhe gjithashtu për të dashurit e tyre qe kujdesen.
Rendesia e diagnostikimit në kohë:
Prania e thjeshtë e harresës së vogël ose vështirësive gjuhësore nuk mjafton për të qenë në gjendje të diagnostikojmë sëmundjen. Shumë njerëz kanë probleme me kujtesën, por kjo nuk do të thotë që ata kanë Alzheimer ose forma të tjera të demencës.
Vëzhgimi i sjelljes së personit është thelbësor. Këtu janë dhjetë shenja të dobishme për një diagnozë në kohë:
1. Vështirësia në aktivitetet e jetës së përditshme: Harron ngjarje të vogla të jetës së përditshme, ka vështirësi në përgatitjen ose shërbimin e vaktit.
2. Veshtiresi ne zgjidhjen e programimit ose problemit: Ndryshimet shfaqen në aftësinë për të zhvilluar dhe ndjekur një orar, për të kujtuar një recetë që te njohur, ose për të mbajtur shënimet e faturave mujore.
3. Veshtiresi ne perfundimin e ceshtjeve familjare, te punes ose te kohes se lire: Problemet lindin në aktivitete të tilla si ngasja e makinës në një vend të njohur ose kujtimi i rregullave të një loje të njohur.
4. Konfuzion mendor per kohen dhe ngjarjet: Vështirësi për të kujtuar vendet, humbje e orientimit në hapësirat e njohura, vështirësi për të kujtuar datën, ditën, muajin ose sezonin.
5. Veshtiresi per perpunimin e disa te dhenave: Për shembull, dështimi për të kryer llogaritjet numerike.
6. Probleme gjuhesore: Vështirësi në shprehjen e fjalëve dhe koncepteve.
7. Nuk gjen dot objektet ose ngaterron vendet e sendeve: Pacienti mund të vendosë objekte në vende të papërshtatshme si sheqeri në tenxhere, në vend të kafesë sjell caj, një hekur në frigorifer, etj.
8. Ulet kapaciteti i te gjykuarit: Për shembull, personi vishet në mënyrë të papërshtatshme për sezonin.
9. Mungesa e iniciativës dhe tërheqjes nga puna dhe veprimtaritë shoqërore: Ngadalë tenton të izolojë vetveten.
10. Ndryshime te humorit dhe personalitetit: Ai/Ajo mund të paraqesë ndryshime të papritura të tilla si shpërthime të befasishme zemërimi duke alternuar me momente depresioni dhe astenie.
Me përkeqësimin e simptomave, personi me Alzheimer ose demencë gjithashtu tenton të harrojë se si kryhen veprime të thjeshta ditore, të tilla si veshja, përgatitja e ushqimit, kujdesja për veten dhe hapësirat e tyre. Pikërisht për këtë arsye, veçanërisht në fazat e përparuara, është e nevojshme të mos e lini të moshuarin vetëm, por ta mbështesni atë me disa figura mbështetëse, të cilat tashmë janë pjesë e familjes. Do të ishte ideale që “kujdestari”, domethënë, i cili kujdeset për personin e sëmurë, të mos jetë kurrë një person i vetëm. Sidoqoftë, kjo nuk është gjithmonë e mundur, veçanërisht në familje të vogla dhe secila bërthamë organizohet vetë sa më mirë. Edhe ndihma e jashtme siç është një “kujdestar”, i futur gradualisht, mund të jetë një mbështetje e madhe për të moshuarit dhe familjen e tij.
KUJDESUNI PER VEHTEN
Eshtë e rëndësishme që ata që kujdesen për një pacient me Alzheimer, të gjejnë hapësirë për t’i kushtuar vehtes sepse nëse merziten, pa kënaqësi, ata bëhen më pak të durueshëm dhe empatikë ndaj atyre për të cilët kujdesen dhe kjo e bën ndërhyrjen e tyre më pak efektive. Për kujdestarët, veçanërisht nëse ata janë anëtarë të familjes së personit me humbje të kujtesës, është gjithashtu e dobishme të gjejnë momente për të diskutuar përvojat dhe vështirësitë me të cilat përballen. Ndarja e momenteve si këto, qoftë në familje apo me njerëz që kanë përjetuar përvoja të ngjashme, ndihmon për të trajtuar sëmundjen e një të dashuri në një mënyrë më të qetë.
Nëse dëshironi të mësoni më shumë rreth kësaj teme ose të merrni ndihmë se si të kujdeseni për një person me humbje të kujtesës, ju rekomandojmë që të konsultoheni me këtë manual: https://demenze.iss.it/materiale-info/ për Vëllimi: Alzheimer . Njohja e sëmundjes për të ditur se si të merren me të: