Sëmundja celiake – nga greqishtja (koilía, zgavra, barku grek) – konsiderohej dikur një sëmundje e rrallë, por sot vlerësohet se prek rreth 1% të popullsisë në çdo grupmoshë, më shpesh grate, dhe se jo të gjithë subjektet celiake njihen për shkak të ndryshueshmërisë klinike të sëmundjes.
Deri më sot, faktorët që shkaktojnë sëmundjen nuk dihen ende, ndonjëherë edhe pas viteve të tolerancës ndaj glutenit.
Çfare eshte Celiakia?
Sëmundja celiake (CD) është një sëmundje autoimune që ndodh në individë të predispozuar gjenetikisht të zhvillojnë një reaksion imunitar të shkaktuar nga konsumimi i drithërave që përmbajnë gluten, të tilla si gruri, thekra dhe elbi.
Në veçanti, gliadina është përbërësi i glutenit përgjegjës për përgjigjen imune dhe që tretet dobët nga enzimat në sistemin gastrointestinal.
Pasojat e sëmundjes, nëse marrja e glutenit nuk ndalohet, mund të çojë në shkatërrimin e mukozës në traktin e zorrës dhe atrofinë e mukozës së zorrëve, e cila shkakton humbjen e aftësisë për të thithur lëndët ushqyese.
Simptomat mund të jenë të zorrëve – të tilla si diarre, dhimbje barku, fryrje të stomakut – dhe zorrë e irrituar – anemi, lodhje, dermatit dhe stomatit apfozik i përsëritur.
Sëmundja celiake nuk është një gjendje kalimtare dhe i vetmi trajtim i disponueshëm aktualisht është një dietë e rreptë dhe e përhershme pa gluten, e cila përfshin për shembull misër, oriz, patate, quinoa, produkte diete pa gluten (p.sh. përzierje mielli, bukë dhe zëvendësues të bukës, makarona pa gluten).
Në një nivel legjislativ, ushqimet që përmbajnë gluten, si përbërës dhe si shtesë ne perberje, duhet domosdoshmërisht të tregojnë praninë e glutenit në etiketë.
Nga ana tjetër, formulimi “pa gluten” mund të shfaqet në etiketë vetëm për ushqime që kanë një përmbajtje gluteni më pak se 20 pjesë në milion (ppm) ose mg / kg.
Probiotiket ne rastet me Celiaki:
Shpesh ata që vuajnë nga sëmundja celiake gjithashtu përjetojnë simptoma të ngjashme me sindromën e zorrëve të irritueshme (IBS) pavarësisht respektimit të indikacioneve dietike; kjo mund të jetë për shkak të një çekuilibri të mikrobiotës së zorrëve, me një disbiozë të karakterizuar nga një reduktim i bifidobaktereve dhe laktobacileve.
Mikrobiota e zorrëve përfaqëson vijën e parë të mbrojtjes kundër sulmit të patogjenëve që ndryshojnë përbërjen e saj dhe ndikojnë negativisht në funksionin e zorrëve.
Mekanizmi shkak-pasojë nuk është ende i qartë, por është e mundur që varet edhe nga mungesa e fibrave në dietën pa gluten, e cila eliminon një pjesë të fibrave të tretshme, e cila në vend është e dobishme për zhvillimin e mikrobiotës së zorrëve.
Studimet janë kryer mbi përdorimin e probiotikëve në përmirësimin e simptomave gastrointestinale dhe sinergjia e shtameve të shumta probiotike mund të ndihmojë në rivendosjen e ekuilibrit në subjektet celiake që ndjekin një dietë pa gluten, por vuajnë nga çrregullime tipike të sindromës së zorrës së irrituar.
Për më tepër, do të merrej një forcim i efektit barrierë, duke marrë kështu një mbrojtje më të madhe kundër mikroorganizmave patogjene.