Çfarë është toksoplazmoza?
Toksoplazmoza është një sëmundje infektive shumë e zakonshme, një nga më të përhapurat në botë që prek njerëzit dhe kafshët. Eshtë asimptomatike, ose pothuajse përveç nëse një fëmijë është i infektuar. Për këtë arsye, fushata ndërgjegjësuese ndaj grave shtatzëna është përqafuar vitet e fundit. Eshtë e nevojshme të shmanget që ata të kontaktojnë sëmundjen infektive për sa kohë që janë shtatzënë dhe ushqejnë me gji. Në këtë mënyrë, shmangen pasojat e pakëndshme për të vegjlit.
Por le të shohim çështjen nga fillimi dhe të përpiqemi të kuptojmë se si kontaktohet kjo sëmundje dhe se si mund të parandalohet.
Të fillojmë duke thënë se kjo sëmundje quhet kështu sepse është shkaktuar nga Toxoplasma gondii, një parazit me një cikël jetësor shumë kompleks. Mund të infektojë shumë kafshë, por vetëm te macja riprodhohet. Për këtë arsye, për një kohë të gjatë është argumentuar se infeksioni varet ekskluzivisht nga kontakti i drejtpërdrejtë me një mace të infektuar, si dhe me jashtëqitjet e saj.
Një nga shkaqet më të shpeshta është gëlltitja direkte e toksoplazmës përmes mishit të infektuar të papërpunuar, jo të gatuar në mënyrë të mire dhe përmes perimeve që nuk janë larë siç duhet. Për të kuptuar arsyen e kesaj, ne specifikojmë se janë jashtëqitjet e maceve të infektuara ato që fillojnë një zinxhir që ne nuk mund ta kontrollojmë. Psh: Feçet mund të përmbajnë cista parazitare dhe mund të përfundojnë pranë një livadhi ku lopët kullosin. Këtu, duke ngrënë bar, lopët mund të infektohen dhe, rrjedhimisht, edhe mishi i therur për njerëzit mund të shkaktojë një infeksion nëse nuk gatuhet siç duhet ose nëse hahet i gjallë.
Infeksioni nga Toxoplasma gondii zakonisht nuk paraqet simptoma te të rriturit e shëndetshëm. Përtej faktit që paraziti eliminohet duke gatuar mire ushqimin, dhe duhet thënë se sistemi imunitar mund të mbrohet në mënyrë të pavarur.
Në fakt, trupi prodhon antitrupa dhe limfocite për sëmundjen, për sa kohë që është efikase. Kur mbrojtja imunitare është e dobet ose edhe gjatë shtatzënisë ketu ceshtja ndryshon. Në rastin e fundit, problemi ka të bëjë me fetusin. Prandaj ketu do të flisnim për toksoplazmozën kongjenitale, e cila mund të çojë në çrregullime të trurit, sistemit nervor dhe syve.
Sidoqoftë, në lidhje me simptomat e mundshme, mund të themi se: ato shfaqen pas një kohe, nga një javë deri në një muaj nga infektimi. Nuk është e lehtë të gjesh momentin e saktë. Ashtu siç nuk është e lehtë të përcaktohen simptomat pasi ato ndryshojnë në varësi të vendit ku hyn paraziti: veshkat, kockat, mushkëritë, mëlçia, etj. Në çdo rast, shumë shpesh toksoplazmoza fshihet pas një gripi, temperature dhe etheve.
Si të parandaloni toksoplazmozën në shtatzëni?
Meqenëse ekspozimi ndaj rrezikut të toksoplazmozës në shtatzëni është më i lartë, këshillohet që gratë shtatzëna të kenë disa zakone të mira: Në çdo rast, nëse sëmundja infektive tashmë është kontaktuar para se të mbeteteni shtatzënë, problemi nuk ekziston pasi do të thotë që sistemi imunitar është në gjendje të kundërveprojë veprimin e ketij paraziti. Do të ishte e këshillueshme të prisni afërsisht 6 muaj pas shërimit nga toksoplazmoza para se të mbeteni shtatzënë. Për t’i njohur të gjitha këto, mjafton t’i nënshtroheni testeve të gjakut, të cilat në ditët e sotme janë një praktikë për gratë shtatzëna.
Parandalimi i toksoplazmozës konsiston në marrjen e masave shumë të thjeshta higjienike, të cilat kanë të bëjnë si me ushqyerjen, ashtu edhe me kontaktin me macet. Nëse keni mace në shtëpi, duhet t’i ushqeni me ushqim të thatë ose të gatuar mirë dhe ta mbani kutinë e mbeturinave të pastër dhe larg tyre. Kjo është, ajo duhet të pastrohet çdo ditë, duke veshur doreza mbrojtëse latex. Eshtë gjithashtu e vërtetë që një mace shtëpiake që nuk del nga shtëpia ka pak shanse për të zhvilluar parazitin, por adoptimi i zakoneve të lartpërmendura nuk është i keq, në të vërtetë! Sa i përket dietës, do të ishte e nevojshme të shmangni gjerat krudo dhe sallamet, si dhe të gjithë mishin e papjekur.
Në veçanti, mishrat e pagatuar dhe proshuta e papërpunuar nuk rekomandohen, por lejohen mortadella dhe proshuta e gatuar. Ashtu si në rastin e maces, edhe këtu ushqimet origjina e të cilave nuk dihet duhet të trajtohen me doreza. Frutat, perimet, mishi i papërpunuar, shpendët, por edhe lulet dhe toka e kopshtit duhet të preken me mbrojtje adekuate. Perimet dhe frutat duhet të lahen mirë para se të hahen, ndërsa qumështi duhet të zihet shume, domethënë duhet të jetë i pasterizuar.
Meqenëse po flasim për higjienën, është mirë që të mbani të pastër banakun e kuzhinës, por edhe vetë duart tuaja. Prandaj, është thelbësore të shmangni futien e duarve në gojë, veçanërisht nëse ato janë të palara.