Dorian Meta, pedagog / specialist i rehabilitimit dhe traumave
Studimet e kryera në dy problemet paraprake të COVID kanë evidentuar pas SARS-CoV në 2002, Kinë dhe MERS-CoV 2012 në Arabinë Saudite fokolare që paraqesin modele me prevalencë të sulmit ndaj indit respirator polmonar nga ku lindin edhe komplimacione serioze deri në rrezikshmërinë e jetës së pacientit. Pas polmonitit nga COVID-19 mundet të jenë të shpeshta dhe me një rëndësi të vecantë fibrozat polmonare me ndryshime permanente të funksionit respirator dhe përkeqësimin e BPCO ( Bronco Pneumoni Obstruktive). Me eliminimin e fazës kritike të patologjisë, mbeten shqetësime në lidhje me organet e tjera si:
- Reduktimi i funksionit polmonar si pasojë e rënies së kapacitetit ventilator
- Kohë e gjatë e të ndënjurit në shtrat
- Humbje të peshës trupore si dhe reduktim të tonusit dhe masës muskulare
- Deficit të sferës emotive dhe konjitive
Tipologjia e pacientit Post-covid 19
Pacientët Covid-19 të cilët e kanë kaluar fazën akute të sulmit viral diferencohen në tre kategori
- Asintomatikët të cilët kanë kalur në ambientet e shtëpisë periudhën e infeksionit
- Të shtruar në repartet e patologjive infective ose në pavionet e pneumologjisë të cilët kanë dalur nga spitali me deficite të ulta respiratore dhe lokomore
- Të shtruarit në terapinë intensive, të intubuar me respirator mekanik dhe të nxjerrë nga spitali me deficite motore, respiratore dhe neurologjike
Përcaktimi i ndryshëm i këtyre situacioneve vjen si pasojë e niveleve të tjera në kompromentimit respirator të atij motor nga ku duhet mirë formuluar rrugëtimi rehabilitativ. Pjesa më e madhe e pacientëve që janë shëruar nga COVID-19 vazhdojnë të kenë prezencën e shenjave dhe simptomave të problemeve organike të ardhura nga sulmi viral. Intensitet janë diferente sipas individëve.
Në tabelën e mëposhtëme evidentohen problemet më të shpeshta:
| 1. Simptomat më të shpeshta të paceintëve Post-COVID-19 |
| 2. Vështirësi në Deambulim ( edhe në distance të shkurta) |
| 3. Vështirësi për të lëvizur në krevat |
| 4. Vështirësi për të ndënjur ulur me kohë të gjatë |
| 5. Vështirësi për tu ngritur dhe ndënjur në këmbë |
| 6. Vështirësi në lëvizje edhe në ambiente më distancë të shkurtë |
| 7. Asteni e fortë |
| 8. Dhimbje muskulare dhe artikulare |
| 9. Përceptim I rëndomë ndaj lodhjes |
| 10. Vertigo |
| 11. Dispne nga sforco e moderuar |
| 12.Dekubitues |
| 13.Debules muskulare |
| 16.Kapsllëk |
| 15.Ankth/depresion |
| 16.Dizorientim dhe konfuzion mendor |
Në fazat e rekuperimit të post polmonitit si pasojë e COVI-19 rëndesa respiratore sjell vështirësi edhe në egzekutimin e Aktiviteteve Normale Të Ditës. Kjo shtohët si problematikë sidomos kur bëhet fjalë për pacientët e moshës së tretë, ndaj të cilëve rritet ngarkesa e simptomave post COVID-19. Sipas disa studimeve të kryera në nivel ndërkombëtar ka rezultuar që SARS-cov2 mundet të ndikoj në nivel të Sistemit Nervor Qëndror duke përkeqësuar kapacitetet konjitive sidomos tek moshat e treta. Ja përse rekuperimi ndaj COVID-19 kërkon ndërhyrjen e një Team multidisiplinor që të jenë ekspert të fushës respiratore të asaj motore rehabilitative dhe asaj neurologjike. Mundet të përdoren strumenta të ndryshëm vlerësimi ndaj këtyre pacientëve sikurse RPE ( Rating of Perceived Exertion) të Borg, përmes këtij tesi vlerësohet sforcoja e perceptuar gjatë një stërvitjeje ose ushtimeve rehabilitative. BBS ( Berg Balance) vlerëson ekulibrin përmes të cilit zhvillohen aktivitet funksionale rehabilitative. Këto shkalla kanë funksione të ndryshme të kapaciteteve fizike të pacientëve post COVID-19. Vlerësojnë lodhjen e perceptuar përgjatë sforcos së një aktiviteti, dispnenë në impaktin që ka për stilin e jetesës, ekulibrin dhe rriskun për rrëzime si dhe kapacitetin funksional përmes të cilit do zhvillohen ushtrimet rehabilitative. Obiektivi kryesor në lidhje me COVID-19 është në fushën e aparatit respriator dhe atij muskular, pasi këta janë më të prekurit I pari si sulm direkt I virusit dhe I dyti si pasojë e imobilizimit të zgjatur. Arsye për të cilën, njëherë të kaluar infeksioni duhet sa më shpejtë të kontaktojmë me fizoiterapistin apo fiziatrin për të filluar rehabilitimin fizik.