“Ushqyerja me gji nuk është thjesht një burim natyral ushqyes, por është gjithashtu ngrohtësi dhe siguri. Eshtë një gjest unik i dashurisë ”.
Carlos González, Një dhuratë për një jetë, 2008
Tani dihet boterisht se qumështi i gjirit është ushqimi perfekt për të porsalindurin dhe se gjidhënia është një nga përvojat e tij të para të kontaktit me botën. Përveç plotësimit të nevojës fiziologjike për ushqim, afërsinë me nënën, shkëmbimi i shikimeve, përbën gjithashtu një përvojë unike, siguruese dhe shpërblyese për fëmijën.
Eshtë një gjest natyral me një vlerë të lartë simbolike dhe emocionale, hapi i parë në krijimin e nje lidhjeje unike dhe të pazgjidhshme midis nënës dhe fëmijës së saj.
Nga pikëpamja ushqyese, qumështi i gjirit është me të vërtetë një ushqim me veti shume te mira:
Së pari është i paimitueshëm për aftësinë e tij për të mbrojtur të porsalindurin deri në muajin e gjashtë të jetës ,Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) e njeh atë si zgjedhja më e mirë e mundshme.
Një ushqim unik:
Një ushqim unik i llojit të tij, i përgatitur nga natyra për të vegjlit, i cili ndryshon nga gruaja në grua, i disponueshëm në temperaturën ideale dhe absolutisht i tolerueshem mire, përbën imunizimin e parë të të porsalindurit, pasi është i pasur me antitrupa. E përsosur nga pikëpamja ushqyese, është e pasur me faktorë që përmirësojnë zhvillimin e trurit dhe forcojnë mbrojtjen e tij imunitare.
Por karakteristikat befasuese të këtij ushqimi nuk mbarojnë këtu: qumështi i gjirit nuk është homogjen, përbërja e tij ndryshon nga ushqimi që nena konsumon, duke i siguruar foshnjës ushqimin që i nevojitet.
Qumështi i parë (kulloshtra):
Qumështi i parë, kur fëmija sapo fillon të thithë, quhet “qumeshti i fillimit” dhe thuhet se shuan etjen sepse përmban një sasi të ulët yndyre. Ndërsa ushqyerja vazhdon, gjinjtë në vend të kësaj sekretojnë qumështin “e plote”, të pasur me proteina, kalori dhe yndyrna.
Nëse ushqyerja zgjat shumë pak, foshnja do të marrë vetëm qumështin e fillimit dhe jo të dytin, te plotin: në këtë mënyrë stimuli i urisë do të rishfaqet më shpejt sesa pritej.
Për të lehtësuar fillimin e mirë të ushqyerjes me gji, neonatologët rekomandojnë kontaktin “lëkurë me lëkurë” menjëherë pas lindjes.
Të qenit afër nënës do ta ndihmojë foshnjën të stabilizojë temperaturën e trupit, frymëmarrjen dhe rrahjet e zemrës, nivelin e sheqerit në gjak, si dhe të beje lidhjen e thellë midis nënës dhe foshnjës.
Kërkimet e fundit argumentojnë se kontakti lëkurë me lëkurë është një hap shumë i rëndësishëm në promovimin e ushqyerjes me gji. Sipas autorit të studimit, eshte thelbësore që të lehtësohet lidhja sa më shumë që të jetë e mundur në orën e parë pas lindjes, duke lënë nënën dhe foshnjën të qetë. Kjo praktikë duhet të zgjasë të paktën 60 minuta për t’i dhënë fëmijës kohë për t’u rikuperuar pas lindjes, për të gjetur gjoksin.
Ushqyerja me gji: përfitimet për nënën dhe foshnjën
Takimi i parë me fëmijën tuaj mbetet në zemrën e çdo nëne ndër kujtimet më të çmuara: me lindjen, i porsalinduri hyn në botën reale si ai individ unik që nëna është e gatshme ta mirëpresë. Ushqyerja me gji zgjat atë marrëdhënie intensive që zgjati nëntë muaj: në krahët e nënës foshnja do të gjejë atë ngrohtësi që do te shoqërojë momentet e tij të para në botë.
Ushqyerja me gji nuk është vetëm një moment i një emocioni dhe butësie të vecante, por dihet boterisht se ka shumë përparësi për foshnjën:
- Zvogëlon incidencën dhe kohëzgjatjen e gastroenteritit dhe rrezikun e zhvillimit të alergjive;
- Mbron nga infeksionet akute (pneumonia, infeksionet e veshit, infeksionet Haemophilus influenzae, meningjiti dhe infeksionet urinare)
- Përmirëson shikimin, zhvillimin psikomotor dhe të zorrëve
- zvogëlon rrezikun e okluzioneve
- Mbron nga gjendjet kronike si diabeti tip 1, koliti ulceroz dhe sëmundja e Crohn
- Shoqërohet me presion të ulët të gjakut dhe nivele totale të kolesterolit, dhe me një prevalencë të reduktuar të diabetit të tipit 2 dhe mbipesha gjatë adoleshencës dhe jetës së të rriturve.
Gjithashtu për nënën, përveç që është një përvojë emocionale e dobishme, ajo ka efekte të konsiderueshme pozitive në shëndet:
Sa më herët të fillojë, përshpejton shërimin nga lindja dhe involucionin e mitrës dhe zvogëlon rrezikun e gjakderdhjes dhe vdekshmërisë,
- Zvogëlon humbjen e gjakut, duke ndihmuar kështu në ruajtjen e ekuilibrit të hekurit
- Zgjat periudhën e infertilitetit pas lindjes
- Nxit humbjen e peshës dhe rikuperimin e peshës
- Zvogëlon rrezikun e kancerit të gjirit para menopauzës dhe kancerit të vezoreve
- Zvogëlon rrezikun e osteoporozës.
USHQYEJA GJATE GJIDHENIES: Zakonet e mira për të filluar mbare:
Jemi mësuar të besojmë se kujdesi për ushqimin është një përparësi vetëm për gruan shtatzënë, por në të vërtetë këto perkujdesje duhet të vazhdojnë edhe pas. Gjatë periudhës së gjidhënies, me një dietë që nga njëra anë mbështet trupin e nënës, ushqyerja me gji plotëson një rritje të kërkesave për energji, nga ana tjetër sigurisht, është e nevojshme të merret parasysh mirëqenia e të porsalindurit.
Studimet e fundit tregojnë se dieta e ndjekur gjatë gjiritdhënies dhe madje edhe më herët gjatë shtatëzënësisë ka një ndikim të madh në sekretimin e qumështit, me pasoja të rëndësishme për nënën dhe foshnjën.
Nje diete e ekuilibruar:
Kafeina në moderim: Kjo substancë që gjendet në kafe, çaj dhe pije me bazë kola mund të kalojë në qumësht duke shkaktuar pagjumësi dhe nervozizëm të foshnjës.
Alkooli absolutisht i ndaluar: Alkooli jo vetëm që mund të ndalojë furnizimin me qumësht, por të shkaktojë qetësim, hipoglicemi, të vjella dhe diarre tek i porsalinduri.
Vera duhet të përjashtohet: Pavarësisht nga përmbajtja e lartë ose e ulët e alkoolit. Në rastin e një përjashtimi nga rregulli, është mirë të kufizohet në sasi që nuk i kalojnë një gotë, një herë në javë maksimalisht,
Birra: Në kundërshtim me besimin popullor, nuk ka asnjë rol në nxitjen e sekretimit të qumështit, përkundrazi jo vetëm që mund ta bëjë shijen të hidhur, por të jetë shumë e pakëndshme për të porsalindurin.
Gjate gjidhenies duhet te shmangni:
Lakren, hudhrën, qepën, shparagujt, specat, trangujt, luleshtrydhet, rrushin, qershite, pjeshkët, kajsite, djathërat e thartuar (gorgonzola), kakao. E para, me një shije intensive, mund të ndryshojë shijen e qumështit, të tjerët rezultojnë të dëmshme për foshnjën dhe të tjerët e ekspozojnë atë ndaj rrezikut të alergjive.
Mjaftojnë disa hile të ndjekura vazhdimisht për të vendosur një mënyrë jetese të shëndetshme, që duhet të ndiqet edhe pasi të ketë mbaruar dhënia e gjirit, si një dhuratë e përditshme për mirëqenien dhe shëndetin tuaj.