Edhe pse njerëzit filluan të ushqejnë njëfarë shprese në fillim të kësaj vere se pandemia mund të zërë vendin e dytë, kuptuam që shqetësimi kryesor tashme është Varianti Delta, një lloj virusi shumë ngjitës i SARS-CoV-2, identifikuar për herë të parë në Indi në dhjetor.
Variant Delta shpejt kaloi Indin-ë dhe Britaninë para se të arrinte në Shtetet e Bashkuara, ku tani është varianti mbizotërues.
Qendra për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC) e përshkruan Deltën si më të transmetueshme se ftohja dhe gripi i zakonshëm, si dhe viruse që shkaktojnë linë, MERS, SARS, Ebola, kopja e së cilës është marrë dhe raportuar nga New York Times.
Prevalenca më e lartë e rasteve dhe rezultateve të rënda po ndodh në vendet me norma të ulëta vaksinimi, dhe praktikisht të gjitha shtrimet në spital dhe vdekjet kanë qenë ndër të pavaksinuarit. CDC raportoi të dhëna në korrik 2021 që treguan se njerëzit e vaksinuar gjithashtu mund të transmetojnë Delta, gjë që zyrtarët nuk besonin se ishte rasti me variantet e tjera.
Specialistët thonë: “Të gjithë viruset evoluojnë me kalimin e kohës dhe pësojnë ndryshime ndërsa përhapen dhe shumohen”.
Nga ajo që dimë deri më tani, njerëzit që janë plotësisht të vaksinuar kundër koronavirusit vazhdojnë të kenë mbrojtje më të fortë kundër COVID-19 sesa ata që nuk janë. Por kushdo që nuk është i vaksinuar dhe nuk praktikon strategji parandaluese është në rrezik të lartë të infektimit me variantin e ri, thonë mjekët.
Ne të Farmaceutika.org kemi përmbledhur pesë gjëra që duhet të dini për variantin Delta!
1. Versioni Delta është më ngjitëse se llojet e tjera virale.
Një gjë unike në lidhje me Delta-n është shpejtësia me të cilën po përhapet. Në të gjithë botën, “Delta me siguri do të përshpejtojë pandeminë.” Rasti i parë Delta u identifikua në Dhjetor 2020 dhe varianti shpejt u bë lloji mbizotërues i virusit si në Indi dhe më pas në Britani. Në fund të korrikut, sipas vlerësimeve të CDC, Delta ishte shkaku i më shumë se 80 përqind të rasteve të reja të COVID-19 në Shtetet e Bashkuara.
Një raport i CDC i korrikut 2021 mbi transmetueshmërinë Delta erdhi pas një shpërthimi në Provincetown, Massachusetts pas një fundjave të 4 korrikut që shpejt u shndërrua në një grup prej 470 rastesh.Ndërsa numri i rasteve të “përhapjes” të raportuar në përgjithësi ishte shumë i ulët në Shtetet e Bashkuara, tre të katërtat e njerëzve të infektuar ishin në Provincetown.
CDC e etiketoi Delta-n “një variant shqetësimi”, duke përdorur një përcaktim që i është dhënë gjithashtu llojit Alpha i cili u shfaq për herë të parë në Britani, lloji Beta i cili u shfaq në Brasil. (Konventat e reja të emërtimit per variantet u krijuan nga Organizata Botërore e Shëndetit [OBSH] si një alternativë ndaj emrave numerikë.)
“Eshtë në fakt mjaft dramatike se si do të ndryshojë shkalla e rritjes,” thonë mjekët, duke komentuar përhapjen e Delta në SHBA në qershor. Delta ishte përhapur 50% më shpejt se Alpha, e cila ishte 50% më ngjitëse se lloji origjinal SARS-CoV-2, thonë ekspertët. “Në një mjedis krejtësisht të pavetëdijshëm, ku askush nuk është i vaksinuar ose nuk mban maska, vlerësohet se personi mesatar i infektuar me llojin origjinal të koronavirusit infekton në të njëjtin mjedis, Delta do të përhapet nga një person në ndoshta 3.5 ose 4 persona të tjerë.
“Për shkak të matematikës, ajo rritet në mënyrë eksponenciale dhe më të shpejtë,” thonë mjekët. “Pra, ajo që duket të jetë një shkallë mjaft modeste e infektivitetit mund të bëjë që një virus të dominojë shumë shpejt.”
2. Njerëzit e pavaksinuar janë në rrezik.
Njerëzit të cilët nuk janë vaksinuar plotësisht kundër COVID-19 janë më të rrezikuar.
Në Shtetet e Bashkuara, ekziston një numër disproporcional i njerëzve të pavaksinuar në shtetet jugore. Në disa prej këtyre shteteve, numri i rasteve është në rritje edhe pse shtetet e tjera po heqin kufizimet sepse rastet e tyre po zvogëlohen.
Fëmijët dhe të rinjtë janë gjithashtu një shqetësim. “Një studim i kohëve të fundit në Mbretërinë e Bashkuar tregoi se fëmijët dhe të rriturit kishin 2.5 herë më shumë gjasa të infektoheshin me Delta”, deri më tani, asnjë vaksinë nuk është miratuar për fëmijët e moshës 5 deri në 12 vjeç në Shtetet e Bashkuara.
Ndërsa grupmoshat e tjera vaksinohen, ata që janë më të rinj dhe të pavaksinuar do të kenë një rrezik më të madh për të kontaktuar COVID-19 me çdo variant,” :- thonë mjekët . “Por Delta duket se ndikon në grupmoshat me të reja se cdo varianti i mëparshëm.”
3. Delta mund të çojë në “shpërthime hiperlokale”.
Nëse Delta vazhdon të lëvizë kaq shpejt duke e përshpejtuar pandeminë, pyetja më te madhe do të jenë në lidhje me transmetueshmërinë e lartë ? Sa persona të infektuar do të ketë?
Përgjigjet mund të varen, pjesërisht, nga vendi ku jetoni dhe sa njerëz në vendin tuaj janë të vaksinuar, thonë ekspertët. Problemi është se kjo lejon që virusi të kërcejë, dhe të hidhet nga një zonë e vaksinuar dobët në tjetrën.
Në disa raste, një qytet me vaksinim të ulët i rrethuar nga zona me vaksinime të larta mund të përfundojë me virusin brenda kufijve të tij dhe rezultati mund të jetë i ashpër.
“Pra, pandemia mund të duket ndryshe nga ajo që kemi parë më parë, ku ka pika të nxehta të vërteta në të gjithë vendin.”
Disa ekspertë thonë se SHBA është në një pozitë të mirë për shkak të niveleve relativisht të larta të vaksinimit, ose se pushtimi i Delta do të kërkojë një kalim midis normave dhe variantit. Por nëse Delta vazhdon të lëvizë shpejt, shumëzimi i infeksioneve në Shtetet e Bashkuara mund të bëjë një kurbë rritëse në COVID-19 më të pjerrët, thonë mjekët.
Pra, në vend që një pandemi tre ose katër vjeçare të mbarojë sapo të vaksinohen shumë njerëz, një rritje e rasteve do të kompesohej në një periudhë më të shkurtër kohore. “Pothuajse duket si një gjë e mirë,” thonë ekspertët. “Por nuk është.” Nëse shumë njerëz infektohen në të njëjtën kohë në një zonë të caktuar, sistemi shëndetësor lokal do të mbingarkohet dhe më shumë njerëz do të vdesin.
4. Ka ende shumë për të mësuar rrreth Variantit Delta.
Një pyetje e rëndësishme është nëse lloji Delta do t’ju bëjë më rëndë se virusi origjinal. Shumë shkencëtarë thonë se nuk e dinë ende. Informacioni i hershëm mbi ashpërsinë e Delta përfshiu një studim skocez që tregoi se varianti Delta kishte rreth dy herë më shumë gjasa se Alpha të shkaktonte shtrimin në spital tek individët e pavaksinuar.
Një pyetje tjetër fokusohet në atë se si Delta ndikon në trup. Ka pasur raporte për simptoma të tjera nga ato që lidhen me llojin origjinal të koronavirusit. Duket se kollitja dhe humbja e nuhatjes janë më pak të zakonshme. Dhe dhimbja e kokës, dhimbja e fytit, rrjedhja e hundës dhe temperatura janë të pranishme sipas sondazheve më të fundit në Mbretërinë e Bashkuar, ku mbi 90% e rasteve janë të prekur me variantin Delta.
Ekspertët kanë filluar të mësojnë më shumë rrreth Delta dhe rastet e reja. Një analizë nga Public Health England (në një parapresë që ende nuk është rishikuar nga kolegët) tregoi se të paktën dy vaksina janë efektive kundër Delta. Në studime, vaksina Pfizer-BioNTech ishte 88% effektive kundër sëmundjeve simptomatike dhe 96% efektive kundër shtrimit në spital nga Delta, ndërsa Oxford-AstraZeneca 86% efektive kundër simptomave, dhe 93% efektive kundër shtrimit në spital. Studimet monitoruan pjesëmarrësit të cilët ishin vaksinuar plotësisht me të dyja dozat e rekomanduara.
Moderna gjithashtu raportoi për studime (ende të pa shqyrtuara) që tregojnë se vaksina e saj është efektive kundër Delta dhe disa mutacioneve të saj.
“Pra, rreziku juaj është dukshëm më i ulët se dikush që nuk është vaksinuar dhe ju jeni më të sigurt sesa ishit para marrjes së vaksinave,” thonë ekspertët.
Në fillim të kësaj vere, Johnson & Johnson rapportoi se vaksina e saj është efektive kundër Delta, por një studim tjetër sugjeroi që vaksina e saj mund të jetë më pak efektive kundër këtij varianti.
Në gusht, kompania njoftoi se të dhënat e reja treguan se një përforcues gjashtëmujor kishte një rritje të shpejtë dhe të favorshme. Këto të dhëna ende nuk janë rishikuar nga kolegët ose nuk janë botuar në një revistë shkencore ende.
Ka pyetje dhe shqetësime shtesë në lidhje me Delta, përfshirë Delta Plus, një nën-variant i Delta, i cili është gjetur në SHBA, MB dhe vende të tjera. “Delta Plus ka një mutacion shtesë në atë që ka varianti Delta,” thonë ekspertët. Ky mutacion, i quajtur K417N, ndikon në proteinën që virusi ka nevojë për të infektuar qelizat dhe që është objektivi kryesor i mRNA dhe vaksinave të tjera.
Delta Plus u raportua për herë të parë në Indi, por lloji i mutacionit u raportua në variante të tilla si Beta që u shfaqën më herët. Nevojiten më shumë të dhëna për të përcaktuar shkallën aktuale të përhapjes dhe ndikimin e këtij varianti të ri në barrën dhe rezultatet e sëmundjeve.
5. Vaksinimi është mbrojtja më e mirë kundër Delta.
Gjëja më e rëndësishme që mund të bëni për të mbrojtur veten nga Delta është të vaksinoheni plotësisht, thonë mjekët. Në këtë pikë, kjo do të thotë që nëse merrni një vaksinë me dy doza si Pfizer ose AstraZeneca, për shembull, ju duhet të bëni të dyja injeksionet dhe pastaj të prisni për periudhën e plotë. Pavarësisht nëse jeni vaksinuar apo jo, është gjithashtu e rëndësishme të ndiqni udhëzimet për parandalimin e CDC në dispozicion për njerëzit e vaksinuar dhe të pavaksinuar.
“Si gjithçka në jetë, ky është një vlerësim i vazhdueshëm i rrezikut,” thonë ekspertët. “Nëse ka diell dhe do të jeni jashtë, vendosni krem mbrojtës. Nëse e gjeni veten në një takim të mbushur me njerëz, potencialisht të pavaksinuar, vendosni maskën dhe mbani distancë sociale. Nëse nuk jeni të vaksinuar dhe keni të drejtë për vaksinë, gjëja më e mirë që mund të bëni është të vaksinoheni”.
Maskat e fytyrës mund të ofrojnë mbrojtje shtesë, dhe OBSH ka inkurajuar përdorimin e maskës edhe në mesin e njerëzve të vaksinuar. CDC përditësoi udhëzimet e Saj në Korrik 2021 per të rekomanduar që njerëzit e vaksinuar dhe të pavaksinuar të mbajnë maska brenda në mjedise publike në zona të transmetimit të Larte për të ndihmuar në parandalimin e përhapjes së Delta dhe per të mbrojtur të tjerët, veçanërisht ata që janë të pavaksinuar ose në rrezik të sëmundjeve të rënda.
Sigurisht, ka shumë njerëz që nuk mund ta marrin vaksinën për arsye shëndetësore ose sepse logjistika personale ose vështirësitë kanë, krijuar pengesa.